«Με επίκεντρο το λαμπερό γυαλί της τηλεόρασης, έχει γιγαντωθεί η εικόνα ενός “τίποτα” που παγιδεύει την πλειοψηφία του λαού μας, τη ρηχαίνει, την ευτελίζει και την αποπροσανατολίζει… Ενας λαός αιχμαλωτισμένος να… ακούει μπροστά στο χρωματιστό γυαλί τα χρωματιστά παπαγαλάκια». Τα ως άνω είναι αποστροφή από την ομιλία του Μίκη Θεοδωράκη σε εκδήλωση που έγινε προς τιμήν του στο Δήμο Καλλιθέας με τον επετειακό τίτλο «65 χρόνια ΟΧΙ στο φασισμό». Η όλη ομιλία του μεγάλου συνθέτη έχει ως εξής:
Αγαπητέ κύριε Δήμαρχε, Η εκτίμηση και η αγάπη σας με συγκινούν, όπως με συγκινούν οι τόσες και τόσες τιμητικές εκδηλώσεις που διοργανώνονται με ευκαιρία την επέτειο των 80 μου χρόνων. Θέλω να πιστεύω ότι οι δύο μου ιδιότητες, του Μουσικού και του Πολίτη, ζύγισαν ισότιμα στη σκέψη τόσο τη δική σας όσο και των συνεργατών σας, προκειμένου να καταλήξετε στην απόφαση να με ανακηρύξετε επίτιμο δημότη. Πρέπει να πω ότι η προβολή αυτής της διπλής ιδιότητας, του Καλλιτέχνη και του Πολίτη, είναι για μένα ό,τι πιο σημαντικό έχω να αφήσω σαν κληρονομιά στις επόμενες γενιές – και όχι μόνο. Γιατί και σήμερα διαπιστώνω με θλίψη ψυχής ότι οι υπεύθυνοι πολίτες σπανίζουν όλο και πιο πολύ στη χώρα μας, με αποτέλεσμα στην επιφάνεια της εθνικής μας ζωής να επιπλέουν όλο και πιο πολλές ασήμαντες και ανεύθυνες μετριότητες. Μ ε επίκεντρο το λαμπερό γυαλί της τηλεόρασης, έχει γιγαντωθεί η εικόνα ενός «τίποτα» που παγιδεύει την πλειοψηφία του λαού μας, τη ρηχαίνει, την ευτελίζει και την αποπροσανατολίζει. Ποτέ άλλοτε, τουλάχιστον εγώ, δεν συνάντησα μεγαλύτερη αδιαφορία από έναν ολόκληρο λαό για τα ουσιαστικά του προβλήματα. Εναν λαό αιχμαλωτισμένο και εξουθενωμένο να ακούει μπροστά στο χρωματιστό γυαλί τα χρωματιστά παπαγαλάκια να παπαγαλίζουν όλα μαζί συντονισμένα γύρω από το κουτσομπολιό της εβδομάδας, που τώρα πια μπορούμε να του δώσουμε τον τίτλο «Το σύνδρομο της γαλοπούλας», που το θεωρώ εύστοχο για δύο λόγους. Πρώτον γιατί η γαλοπούλα με τους παπαγάλους πάνε μαζί και δεύτερον γιατί μας θυμίζει την ασθένεια των πουλερικών, που έχει φτάσει από καιρό στη χώρα μας και μας έχει μολύνει χάρη στους μολυσμένους παπαγάλους. Μόνο που η γρίπη με την οποία μας μολύνουν δεν είναι ατομική, αλλά κοινωνική και εθνική, που σημαίνει ότι η επώαση βαστά μήνες και χρόνια και έτσι εάν και όταν την αντιληφθούν οι Ελληνες, ίσως να είναι αργά, γιατί δεν έχουν ακόμα εφευρεθεί τα εμβόλια που θεραπεύουν την ασθένεια της ομαδικής ηλιθιότητας που μπορεί να φτάσει ακόμα και στη μετάλλαξη του εθνικού μας χαρακτήρα. Δεν αστειεύομαι. Ανησυχώ. Ποιος; Εγώ, που έχω δει την Ελλάδα να περνά τα πάνδεινα και όμως να βγαίνει πάντοτε στην επιφάνεια από τα Τάρταρα όπου την είχαν ρίξει οι εχθροί της, οι άσπονδοι φίλοι και συχνά τα ίδια τα τέκνα της. Στο σημείο αυτό ας μου επιτραπεί να πω ότι εάν οι περισσότεροι από αυτούς που συντονίζονται κάθε λίγο και λιγάκι πίσω από ένα πιπεράτο θέμα όπως η γαλοπούλα, νομίζουν ότι κάνουν αντιπολίτευση, τότε απατώνται οικτρά. Θα έφτανα ακόμα να πιστέψω το απίστευτο σενάριο, η ίδια η κυβέρνηση, καθοδηγούμενη από μια πραγματικά σατανική σκέψη, να πετά κάθε βδομάδα στους παπαγάλους το δόλωμα της γαλοπούλας, ώστε να αποσπά την κοινή γνώμη από τα μεγάλα εθνικά και κοινωνικά προβλήματα και έτσι να κάνει ανενόχλητα τη δουλειά της, χωρίς να δέχεται ουσιαστική κριτική. Γιατί μια ουσιαστική αντιπολίτευση θα έπρεπε να ελέγχει την κυβέρνηση κυρίως για όσα υποσχέθηκε να κάνει και δεν κάνει. Λόγου χάρη τις ρήξεις και τις τομές τις οποίες θέλει και περιμένει η συντριπτική πλειοψηφία του λαού μας υπεράνω κομμάτων. Ποιοι δεν τις θέλουν; Τα μεγάλα συμφέροντα και οι ευεργετούμενοι από τα καρκινώματα που ροκανίζουν τους κρατικούς προϋπολογισμούς. Θα περιμέναμε λοιπόν από πολιτικούς χώρους που τοποθετούνται αριστερότερα της κυβέρνησης, μια συνεχή και ουσιαστική κριτική και καταλυτικό έλεγχο για τους δισταγμούς, τις καθυστερήσεις και τους συμβιβασμούς της κυβερνητικής εξουσίας στην εκπλήρωση αυτών των στόχων που η ίδια τους έχει αναγάγει σε ακρογωνιαίους λίθους της πολιτικής της. Οπως είπαμε: τη ρήξη με τα κατεστημένα συμφέροντα και τις αναγκαίες τομές, ώστε να απαλλαγεί η χώρα από τα βαρίδια που την καταδικάζουν σε ακινησία και να βαδίσει ελεύθερα προς τα εμπρός. Δηλαδή πράγματα που θα έπρεπε η ίδια η Αριστερά να είχε κάνει εδώ και πολλά χρόνια, κατά το πρότυπο των σοσιαλιστικών κυβερνήσεων της Ευρώπης και δεν έκανε. Ομως αντίθετα το μόνο που κάνει είναι να κρύβεται πίσω απ’ τα παπαγαλάκια, που δεν θέλουν ούτε ρήξεις, ούτε τομές, με αποτέλεσμα αυτή η έλλειψη ουσιαστικής κριτικής να οδηγεί την κυβέρνηση στον πειρασμό να «λογικεύεται» κάθε μέρα και πιο πολύ, αποφεύγοντας κι αυτή να πληρώσει το περίφημο πολιτικό κόστος για να μας πει στο τέλος της τετραετίας: «Ηρθαμε, είδαμε, τα βρήκαμε, σας ευχαριστούμε που μας προτιμήσατε». Δηλαδή άλλη μια χαμένη τετραετία για τον λαό μας. Αλλη μια τετραετία κερδισμένη για τα μεγαθήρια και τις… βδέλλες. Εδώ μου έρχεται στο νου μου ο στίχος του Διονυσίου Σολωμού «Λαέ ευκολόπιστε και πάντα προδομένε…». Πράγματι, θα έλεγα ότι ποτέ άλλοτε μια κυβέρνηση στη χώρα μας δεν είχε τόσο ελεύθερα τα χέρια της για να κάνει ό,τι θέλει στον κύριο τομέα της δράσης της που φυσικά δεν είναι οι αστειότητες των καναλιών, αλλά οι μεγάλες και σημαντικές αποφάσεις -κατευθύνσεις – πρωτοβουλίες, που καθημερινά υλοποιούνται, γίνονται πράξεις τελεσίδικες που θα διαιωνίζονται στον αιώνα τον άπαντα. Οπως λ.χ. η πρόσφατη αγορά των αμερικανικών F-16 που θα πληρώνουν τα παιδιά μας και τα εγγόνια μας και για την οποία δεν άκουσα λέξη στα κανάλια. Στο μεταξύ, όλοι και όλες περί άλλα τυρβάζουν καθημερινά στο χρωματιστό γυαλί, αφήνοντας απ’ έξω τα σοβαρά, όπως είναι: Η εθνική μας πολιτική, η Κύπρος, οι πολεμικές δαπάνες, η φτώχεια, η ανεργία, ο περίφημος βασικός μέτοχος που τόσο κάποτε μας ταλάνισε, η Παιδεία που δεν προχωρεί, ο Πολιτισμός που αγκομαχά, η Ποιότητα και το Ηθος ζωής που συνεχώς πέφτουν και τέλος, τα ερωτήματα: – Πού βρισκόμαστε σήμερα ως χώρα; – Ποια η θέση μας στον κόσμο; – Από πού ερχόμαστε, πού βρισκόμαστε σήμερα και πού πάμε ως λαός; Τι είμαστε; Μια άμορφη μάζα καταναλωτών ή κάτι περισσότερο; Η λέξη «Ελληνας» μας λέει κάτι ή είναι απλώς μια λέξη; Και ποια είναι η πεμπτουσία της σήμερα; – Για να το πω διαφορετικά, υπάρχει ακόμα η Ελλάδα; – Τέλος, ποια τα «χρέη» -κυρίως ηθικά- που θα πρέπει να εκπληρώνει η εθνική μας οντότητα, δηλαδή όλοι μας, προκειμένου η Ελλάδα να είναι Ελλάδα; Ε άν δεν έχουμε στο νου μας κάθε στιγμή το μέγιστο που είναι η διαχρονική Ελλάδα, ώστε όλες μας οι σκέψεις, οι αποφάσεις και οι ενέργειες να συγκλίνουν προς αυτό τον στόχο, δηλαδή να υπηρετούν την Ιδέα και την Ουσία «Ελλάδα», τότε πρέπει να πω ότι χτίζουμε στην άμμο. Γιατί για να κάνεις εθνική πολιτική δεν αρκεί να ξέρεις μόνο πρόσθεση – αφαίρεση – πολλαπλασιασμό, μιας και τα εθνικά μεγέθη απαιτούν την ύπαρξη ενός δημιουργικού οράματος και μιας σημαντικής θα έλεγα σκέψης, αντάξιας του μεγέθους της έννοιας και της ουσίας αυτού που λέμε Ελλάδα και Ρωμιοσύνη. Γνώρισα παιδιά εδώ στην Καλλιθέα τον καιρό της Κατοχής, ηλικίας 16 έως 18 χρονών, που είχαν συλλάβει απόλυτα αυτά τα μεγέθη. Δεν είχαν όμως άλλο τρόπο να υπηρετήσουν την ουσία της Ρωμιοσύνης παρά μόνο προσφέροντας με πάθος την ίδια τη ζωή τους. Μ’ αυτόν τον τρόπο όμως μπορέσαμε μετά τη θύελλα του πολέμου και της ξένης κατοχής να παραμείνουμε Ελληνες έχοντας σε σχέση με το σήμερα δέκα και πλέον φορές λιγότερες ανέσεις. Δυστυχώς, η σημερινή κοινωνία της γαλοπούλας φτύνει επάνω στη μνήμη αυτών των νέων παιδιών και στα οράματά τους, που τους οδήγησαν σ’ αυτή τη μέγιστη πράξη να προσφέρουν τη ζωή τους στην κοινή πατρίδα. Δεν θα είχα σήμερα την απαίτηση να μας κυβερνούν, να μας «καναλαρχούν» και να μας διαφεντεύουν άνθρωποι που να διαθέτουν έστω και το ένα δέκατο της υπευθυνότητας, της μεγαλοσύνης και της αυτοθυσίας εκείνων των παιδιών. Ακόμα και ένα εκατοστό θα μου αρκούσε. Ομως είναι πολλά χρόνια που δεν βλέπω τίποτα γύρω μου που να με κάνει να πιστέψω ότι το αίμα δεν πήγε χαμένο. Τρέμω στη σκέψη ότι οι σημερινοί διαμορφωτές του γούστου, της σκέψης και της συνείδησης των μαζών, όχι μόνο δεν προσπαθούν έστω κατ’ ελάχιστον να μοιάσουν στους μικρούς της Καλλιθέας, αλλά προσπαθούν με κάθε τρόπο να τους ξεριζώσουν από τη μνήμη μας γιατί τους ενοχλούν, όπως τους ενοχλούν ακόμα και οι λέξεις Ελλάδα και Ρωμιοσύνη.